ÖZET

Amaç:

Uyku ihtiyacı evrenseldir ve işlevi tam olarak açıklığa kavuşturulmamıştır. Gündüz uyarılmışlık hali öğleden sonra düşüşe geçer. Bu düşüşü önlemenin yöntemlerinden biri de gündüz uykusudur. Bu araştırmanın amacı, ikram uykusu olarak uygulanan 60 dakikalık gündüz uykusunun bilişsel performans üzerindeki etkilerinin incelenmesidir.

Gereç ve Yöntem:

Çalışma, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Biyofizik Anabilim Dalı Uyku Dinamiği Araştırma Laboratuvarı’nda gerçekleştirilmiştir. Farklı iki gün laboratuvara gelen katılımcılar bir gün uyumuş diğer gün ise kontrol grubuna dahil edilmiştir. Çalışmaya 19-24 yaş arasında nörolojik, psikolojik, kronik hastalığı olmayan ve uyku bozukluğu tanısı almamış toplam 14 sağlıklı birey (5 erkek; ortalama yaş: 21,86±1,23 yıl) katılmıştır. Katılımcılar her iki koşul öncesinde normal uyku düzenlerinde uyumuşlardır. Uyku kaydının öncesinde katılımcılara çeşitli bilişsel testler uygulanmıştır. Uyku sırasında ise uyku/uyanıklık durumunu takip etmek amacıyla elektroensefalografiden yararlanılmıştır. Altmış dakikanın sonunda katılımcılar uyandırılmış ve sonrasında tekrar aynı testleri yapılmıştır. Uyku kaydının yapılmadığı kontrol gününde ise katılımcılara belirlenen anketler uygulanmıştır. Dinlenme süresi uyku süresinde olduğu gibi 60 dakika olarak belirlenmiştir.

Bulgular:

Araştırmada 14 sağlıklı bireyin gündüz uykusu ve kontrol günlerindeki bilişsel performansları ölçülmüştür. Katılımcılar ortalama 57,3 (±3,57) dakika uyumuşlardır. Katılımcıların gündüz uykusu ve kontrol günlerindeki N-Back, Psikomotor Vijilans testi ve Timewall testleri skorları incelendiğine uyku sonrası farklılaşma görülse de anlamlı fark bulunamamıştır.

Sonuç:

Gündüz uykusunun bilişsel fonksiyonlar üzerinde farklı etkileri bulunmaktadır. İlerleyen araştırmalarda yedekleme ve ikram gündüz uykusunun davranışsal ve uyku evreleri açısından elektrofizyolojik olarak değerlendirilmesi hedeflenmektedir.