ÖZET
Amaç:
Uyku, canlının dış uyaranlara tepki eşiğinin arttığı tersine çevrilebilir bir durumdur. İyi bir gece uykusu, sağlığın ve yaşam kalitesinin en önemli bileşenlerinden biridir ve kısa veya uzun uyku süresi obezite ile ilişkilidir. Bu çalışmada, İstanbul’da özel bir hastanenin vardiyalı veya vardiyasız çalışanlarında beden kitle indeksi (BKİ) ve bel çevresi ile uyku kalitesi ve vardiya durumunun karşılaştırılması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem:
İki yüz iki katılımcıya anket uygulanmış ve Pittsburgh Uyku Kalitesi indeksi puanları değerlendirilmiş ve uyku günlüğü doldurmuştur. Katılımcıların bel çevresi, boy ve kiloları ölçülmüş, BKİ değerleri hesaplanmıştır.
Bulgular:
Sonuçlar vardiya durumuna ve uyku kalitesine göre değerlendirilmiş, vardiyalı çalışan kadın katılımcıların uyku kalitesi anlamlı olarak kötü bulunmuştur. Vardiya durumuna göre, vardiyalı olmayan çalışanların BKİ ve bel çevresi, vardiyalı çalışanlardan cinsiyete bakılmaksızın, anlamlı derecede yüksek olarak saptanmıştır. Kadın ve erkek katılımcılarda vardiya sıklığı arttıkça ortalama BKİ değerlerinin azaldığı, uyku kalitesi kötü olan ve vardiyalı olmayan çalışanların daha yüksek BKİ değerlerine sahip olduğu görülmüştür.
Sonuç:
Vardiyalı ve vardiyalı olmayan çalışanlar arasında uyku kalitesi, bel çevresi ve BKİ arasındaki ilişkiyi inceleyen güncel literatürde sonuçlar tartışmalıdır ve netleştirilmesine ihtiyaç vardır. Bu sonuçlara dayanarak hem bireysel hem de işveren bazlı önlemler iyi organize edilmelidir.
References
1
Jones BE, Kryger ME, Roth T, Dement WC. Principles and practice of sleep Medicine. Philadelphia, Elsevier, 2005.
2
Gunaydin N. The Quality of Sleep and Effects on General Mental Health of Nurses Who Works in a State Hospital. J Psychiatr Nurs 2014;5:33-40.
3
Guo X, Zheng L, Wang J, Zhang X, Zhang X, Li J, Sun Y. Epidemiological evidence for the link between sleep duration and high blood pressure: a systematic review and meta-analysis. Sleep Med 2013;14:324-32.
4
Wang Y, Mei H, Jiang YR, Sun WQ, Song YJ, Liu SJ, Jiang F. Relationship between Duration of Sleep and Hypertension in Adults: A Meta-Analysis. J Clin Sleep Med 2015;11:1047-56.
5
Cappuccio FP, Cooper D, D’Elia L, Strazzullo P, Miller MA. Sleep duration predicts cardiovascular outcomes: a systematic review and meta-analysis of prospective studies. Eur Hear J 2011;32:1484-92.
6
Leng Y, Cappuccio FP, Wainwright NW, Surtees PG, Luben R, Brayne C, Khaw KT. Sleep duration and risk of fatal and nonfatal stroke: a prospective study and meta-analysis. Neurology 2015;84:1072-9.
7
Itani O, Jike M, Watanabe N, Kaneita Y. Short sleep duration and health outcomes: a systematic review, meta-analysis, and meta-regression. Sleep Med 2017;32:246-56.
8
Devine JK, Wolf JM. Integrating nap and night-time sleep into sleep patterns reveals differential links to health-relevant outcomes. J Sleep Res 2016;25:225-33.
9
Spiegel K, Leproult R, Van Cauter E. Impact of sleep debt on metabolic and endocrine function. Lancet 1999;354:1435-9.
10
Crisp AH, Stonehill E, Fenton GW. An aspect of the biological basis of the mind-body apparatus: the relationship between sleep, nutritional state and mood in disorders of weight. Psychother Psychosom 1970;18:161-75.
11
American Academy of Sleep Medicine. International classification of sleep disorders. Diagnostic and coding manual. 2nd ed. Westchester, Illinois: American Academy of Sleep Medicine, 2005.
12
Suwazono Y, Dochi M, Sakata K, Okubo Y, Oishi M, Tanaka K, Kobayashi E, Kido T, Nogawa K. A longitudinal study on the effect of shift work on weight gain in male Japanese workers. Obesity (Silver Spring) 2008;16:1887-93.
13
Lowden A, Moreno C, Holmbäck U, Lennernäs M, Tucker P. Eating and shift work - effects on habits, metabolism and performance. Scand J Work Environ Health 2010;36:150-62.
14
Antunes LC, Levandovski R, Dantas G, Caumo W, Hidalgo MP. Obesity and shift work: chronobiological aspects. Nutr Res Rev 2010;23:155-68.
15
Türközü D, Aksoydan E. Uyku süresi ve kalitesinin beslenme ve vücut bileşimine etkisi. Sted 2015;24:10-7.
16
World Health Organization. Body mass index - BMI 2017.
17
Öçal Ö. Acıbadem Maslak Hastanesi beslenme ve diyet polikliniğine başvuran yetişkin bireylerde besin tüketiminin Pittsburgh Uyku Kalitesi Ölçeği ile ilişkisi. Başkent Üniversitesi, 2015.
18
Buysse DJ, Reynolds CF, Monk TH, Berman SR, Kupfer DJ. The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Res 1989;28:193-213.
19
Ağargün M, Kara H, Anlar Ö. Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi’nin geçerliliği ve güvenirliliği. Türk Psikiyatr Derg 1996;7:107-15.
20
The Sleep Council. Sleep Diary. Sleep (Rochester).
21
Patel SR, Hu FB. Sh.ort sleep duration and weight gain: a systematic review. Obesity (Silver Spring) 2008;16:643-53.
22
Buchvold HV, Pallesen S, Øyane NM, Bjorvatn B. Associations between night work and BMI, alcohol, smoking, caffeine and exercise a cross-sectional study. BMC Public Health 2015;15:1112.
23
Roskoden FC, Krüger J, Vogt LJ, Gärtner S, Hannich HJ, Steveling A, Lerch MM, Aghdassi AA. Physical Activity, Energy Expenditure, Nutritional Habits, Quality of Sleep and Stress Levels in Shift-Working Health Care Personnel. PLoS One 2017;12:e0169983.
24
Marquezea EC, Lemosa LC, Soaresa N, Lorenzi-Filhob G, Morenoa CR. Weight gain in relation to night work among nurses. Work 2012;41(Suppl 1):2043-8.
25
Kim MJ, Son KH, Park HY, Choi DJ, Yoon CH, Lee HY, Cho EY, Cho MC. Association between shift work and obesity among female nurses: Korean Nurses’ Survey. BMC Public Health 2013;13:1204.
26
Huth JJ, Eliades A, Handwork C, Englehart JL, Messenger J. Shift worked, quality of sleep, and elevated body mass index in pediatric nurses. J Pediatr Nurs 2013;28:e64-73.
27
Griep RH, Bastos LS, Fonseca Mde J, Silva-Costa A, Portela LF, Toivanen S, Rotenberg L. Years worked at night and body mass index among registered nurses from eighteen public hospitals in Rio de Janeiro, Brazil. BMC Health Serv Res 2014;14:603.
28
Haus E, Reinberg A, Mauvieux B, Le Floc’h N, Sackett-Lundeen L, Touitou Y. Risk of obesity in male shift workers: A chronophysiological approach. Chronobiol Int 2016;33:1018-36.
29
Peplonska B, Bukowska A, Sobala W. Association of Rotating Night Shift Work with BMI and Abdominal Obesity among Nurses and Midwives. PLoS One 2015;10:e0133761.
30
Moreno-Vecino B, Arija-Blázquez A, Pedrero-Chamizo R, Gómez-Cabello A, Alegre LM, Pérez-López FR, González-Gross M, Casajús JA, Ara I; EXERNET Group. Sleep disturbance, obesity, physical fitness and quality of life in older women: EXERNET study group. Climacteric 2017;20:72-9.
31
Rahe C, Czira ME, Teismann H, Berger K. Associations between poor sleep quality and different measures of obesity. Sleep Med 2015;16:1225-8.
32
Gökçe P. Gece vardiyasında çalışan hemşirelerde beslenme durumunun saptanması. Okan Üniversitesi, 2016.
33
Garcez AS, Canuto R, Paniz VMV, Olinto BA, Macagnan J, Henn RL, Pattussi MP, Olinto MTA. Association between work shift and the practice of physical activity among workers of a poultry processing plant in southern Brazil. Nutr Hosp 2015;31:2174-81.
34
Barbadoro P, Santarelli L, Croce N, Bracci M, Vincitorio D, Prospero E, Minelli A. Rotating shift-work as an independent risk factor for overweight Italian workers: a cross-sectional study. PLoS One 2013;8:e63289.
35
Smith P, Fritschi L, Reid A, Mustard C. The relationship between shift work and body mass index among Canadian nurses. Appl Nurs Res 2013;26:24-31.
