Öz

Amaç

Somatizasyon ve uyku problemleri, yüksek komorbiditeye sahip, duygusal işlev bozukluklarından daha fazla etkilenen psikiyatrik durumlar olarak görünmektedir. Bu çalışmanın amacı, somatizasyon, kötü uyku kalitesi, insomnia şiddeti, kabus şiddeti ve kabus sıklığı gibi boyutsal ölçümleri, ayrışma belirtilerinin transdiagnostik kavramı ile tahmin etmektir.

Gereç ve Yöntem

2023 yılı Ağustos ve Aralık ayları arasında 1,106 İranlı yetişkinden (%64 kadın, 32±9,6 yaş, 17 ile 73 arasında) kesitsel verilerin toplandığı çevrimiçi bir anket kullanıldı. Katılımcılar, ayrışma belirtileri ölçüm envanteri, gözden geçirilmiş semptom kontrol listesi-90 ve uyku bozukluklarını ölçmek için birkaç geçerli anket tamamladılar. Veriler, Pearson korelasyonları ve çoklu doğrusal regresyon analizi ile analiz edilmiştir.

Bulgular

Sadece kendine odaklı ayrışma belirtileri modeli, somatizasyonu (R²=0,23; p<0,001), kötü uyku kalitesini (R²=0,15; p<0,001), insomnia şiddetini (R²=0,20; p<0,001), kabus sıklığını (R²=0,10; p<0,001) ve kabus şiddetini (R² =0,14; p<0,001) önemli ölçüde tahmin etmiştir. Özellikle, kendine odaklı modelin her iki alt tipi, dissosiyatif (β=0,16 ile 0,45, tüm p≤0,002) ve kendine-düşkünlük belirtileri (β=0,08 ile 0,18, tüm p<0,05) neredeyse tüm kriter değişkenlerinin anlamlı tahmincileri olmuştur.

Sonuç

Kendine odaklı ayrışma belirtileri modeli -özellikle dissosiyatif alt tipi- somatizasyon ve uyku problemlerini tahmin etmede anahtar bir kavramdır. Somatizasyon ve uyku problemlerinin fenomenolojisi ve temel mekanizmalarının transdiagnostik sistemlerde daha iyi anlaşılması, duygusal işlev bozukluğundan ayrışma spektrumuna bir kaymayı gerektirmektedir.