ÖZET
Giriş
Parkinson hastalığında (PH) uyku bozuklukları uzun yıllardır bilinmektedir ve sık olarak görülür. Parkinson hastalığında uyku bozuklukları etyolojisi multifaktöryeldir, nokturnal motor semptomlar, nokturi, depresif semptomlar ve kullanılan ilaçlar etkilidir. Aşırı gündüz uykululuğu nokturnal semptomlara ve dopaminerjik tedaviye sekonder olabileceği gibi uyanıklık sağlayıcı sistemde ve orexin sistemindeki bozukluklara bağlı da olabilir. Epworth uykululuk skalası (ESS) 8 farklı sorudan oluşan uyku ile ilgili durumları değerlendiren bir skaladır. Bu çalışmada, biz PH' ında uyku bozukluklarını ESS ile değerlendirilmeyi amaçladık.
Yöntem
Bu prospektif vaka-kontrol çalışmasında 46 PH' nın ve 30 sağlıklı gönüllünün demografik verileri ve uyku kalitesi kaydedildi. Uyku kalitesi Epworth uykululuk skalası (ESS) ile değerlendirildi. ESS 0-10 hafif olarak kategorize edildi ve 10 üzerinden ciddi olarak kategorize edildi. PH evrelemesinde Parkinson Hastalığı Değerlendirme Ölçeği (BPHDÖ) ve Hoehn ve Yahr ölçeği (H-Y) kullanıldı.
Bulgular
PH grubunda olan hastaların yaş ortalaması: 68.1 ± 11,7 yıl, kontrol grubunun yaş ortalaması 64.3 ± 10.8 yıl, PH grubunun hastalık süresi 5.41 ± 4.04 yıl idi (p 0.13). Parkinson hastalığı, başlangıç yaşı 63.2 ± 12.3 idi. ESS skorları açısında PH gurubu ile kontrol grubu arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptandı (p: 0.001). BPHDÖ ortalaması 31.9 ± 10.5 puan ve H-Y ortalaması 1.6 ± 0.5 puan saptandı. PH grubunun % 46.2'inde ve kontrol grubunun % 91,7'inde ESS skoru <10 tespit edilmiştir.
Sonuç
Uyku bozuklukları PH' da en sık rastlanan ve hastaların hayat kalitesini en çok düşüren non motor semptomlardandır. ESS' nın PH' daki gündüz aşırı uykululuğu değerlendirmek için oldukça iyi olduğu bildirilmiştir. Bu çalışma PH' ında ESS' nin uyku bozukluklarını saptamada kullanılması için iyi bir kanıt temeli sağlamıştır.
Giris:
Parkinson hastaliginda (PH) uyku bozukluklari uzun yillardir bilinmektedir ve sik olarak görülür. Parkinson hastaliginda uyku bozukluklari etyolojisi multifaktöryeldir, nokturnal motor semptomlar, nokturi, depresif semptomlar ve kullanilan ilaçlar etkilidir. Asiri gündüz uykululugu nokturnal semptomlara ve dopaminerjik tedaviye sekonder olabilecegi gibi uyaniklik saglayici sistemde ve orexin sistemindeki bozukluklara bagli da olabilir. Epworth uykululuk skalasi (ESS) 8 farkli sorudan olusan uyku ile ilgili durumlari degerlendiren bir skaladir. Bu çalismada, biz PH' inda uyku bozukluklarini ESS ile degerlendirilmeyi amaçladik.
Yöntem:
Bu prospektif vaka-kontrol çalismasinda 46 PH' nin ve 30 saglikli gönüllünün demografik verileri ve uyku kalitesi kaydedildi. Uyku kalitesi Epworth uykululuk skalasi (ESS) ile degerlendirildi. ESS 0-10 hafif olarak kategorize edildi ve 10 üzerinden ciddi olarak kategorize edildi. PH evrelemesinde Parkinson Hastaligi Degerlendirme Ölçegi (BPHDÖ) ve Hoehn ve Yahr ölçegi (H-Y) kullanildi.
Bulgular:
PH grubunda olan hastalarin yas ortalamasi: 68.1 ± 11,7 yil, kontrol grubunun yas ortalamasi 64.3 ± 10.8 yil, PH grubunun hastalik süresi 5.41 ± 4.04 yil idi (p 0.13). Parkinson hastaligi, baslangiç yasi 63.2 ± 12.3 idi. ESS skorlari açisinda PH gurubu ile kontrol grubu arasinda istatistiksel olarak anlamli fark saptandi (p: 0.001). BPHDÖ ortalamasi 31.9 ± 10.5 puan ve H-Y ortalamasi 1.6 ± 0.5 puan saptandi. PH grubunun % 46.2'inde ve kontrol grubunun % 91,7'inde ESS skoru <10 tespit edilmistir.
Sonuç:
Uyku bozukluklari PH' da en sik rastlanan ve hastalarin hayat kalitesini en çok düsüren non motor semptomlardandir. ESS' nin PH' daki gündüz asiri uykululugu degerlendirmek için oldukça iyi oldugu bildirilmistir. Bu çalisma PH' inda ESS' nin uyku bozukluklarini saptamada kullanilmasi için iyi bir kanit temeli saglamistir.