Bu oturumda aşağıdaki santral hipersomnolans nedenlerinin ICSD-3’e göre tanı kriterleri, klinik bulguları, patofizyolojik özellikleri ve tedavileri konusunda bilgiler verilecektir.
Narkolepsi tip 1 tanı kriterleri:
A. Hastada en az üç aydır günlük olarak önlenemez uyku ihtiyacı veya gün içi şekerlemeleri olmalı.
B. Aşağıdakilerden en az biri olmalı:
1. Katapleksi ve Çoklu Uyku Geciktirme testide (MSLT) ortalama uyku latansı 8 dakikadan kısa ve iki veya daha fazla uyku başlangıcı hızlı göz hareketi (SOREM) olmalı. Polisomnografideki (PSG) SOREM, MSLT SOREM’lerinden biri sayılabilir.
2. Beyin omurilik sıvısı (BOS) hipokretin <110 pg/mL veya normal kişilerdeki değerinin 1/3’ünden az olmalı.
Narkolepsi tip 2 tanı kriterleri:
A. Hastada en az üç aydır günlük olarak önlenemez uyku ihtiyacı veya gün içi şekerlemeleri olmalı.
B. MSLT’de ortalama uyku latansı 8 dakikadan kısa, ve iki veya daha fazla SOREM olmalı. PSG’deki SOREM de MSLT SOREM’lerinden biri sayılabilir.
C. Katapleksi olmamalı.
D. BOS hipokretin ölçümü yapılmamış veya >110 pg/mL veya normal kişilerdeki değerinin 1/3’ünden fazla olmalı.
E. Hipersomnolans ve/veya MSLT bulguları yetersiz uyku, obstrüktif uyku apne, gecikmiş faz uyku bozukluğu ile veya ilaç ve madde kullanımı veya yoksunluğu ile açıklanamamalı.
İdiyopatik hipersomni tanı kriterleri:
A. Hastada en az üç aydır günlük olarak önlenemez uyku ihtiyacı veya gün içi şekerlemeleri olmalı.
B. Katapleksi olmamalı.
C. MSLT’de ikiden az “SOREM” veya PSG’de REM latansı 15 dakikadan kısa ise MSLT’de hiç “SOREM” olmamalı.
D. Aşağıdakilerden en az biri olmalı:
1. MSLT’de ortalama uyku latansı ≤8 dakika.
2. Yirmi dört saatlik PSG’de veya uyku günlüğü ile beraber takılan 7 günlük bilek aktigrafisinde 24 saatte toplam uyku süresi ≥660 dakika (tipik olarak 12-14 saat).
E. Yetersiz Uyku sendromu dışlanmalı. F. Hipersomnolans ve/veya MSLT bulguları başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya psikiyatrik bozukluk veya ilaç ve madde kullanımı ile daha iyi açıklanamamalı.
Kleine-Levin sendromu tanı kriterleri:
A. Hasta, her biri iki ila beş gün süren, en az iki tekrarlayıcı aşırı uykululuk ve uyku süresi epizodu yaşamış olmalı.
B. Epizotlar genellikle yılda birden fazla ve en az her 18 ayda bir tekrarlamalı.
C. Epizotlar arasında hastanın uyanıklığı, bilişsel fonksiyonları, davranış ve mizacı normal olmalı.
D. Epizotlar esnasında aşağıdakilerden en az biri olmalı:
1. Bilişsel fonksiyon bozukluğu,
2. Algıda değişim,
3. Yeme bozukluğu (anoreksiya veya hiperfaji),
4. Davranış disinhibisyonu (hiperseksüalite gibi).
E. Hipersomnolans ve ilişkili belirtiler başka bir uyku bozukluğu, diğer tıbbi, nörolojik veya psikiyatrik bozukluk (özellikle bipolar bozukluk), veya ilaç veya madde kullanımı ile ilişkili olmamalı.
Tıbbi bozukluğa bağlı hipersomni tanı kriterleri:
A. Hasta en az üç aydır devam eden günlük önlenemez uyku ihtiyacı veya günlük uyku atakları tariflemeli.
B. Gündüz uykululuğu altta yatan önemli bir tıbbi veya nörolojik bozukluğun sonucunda oluşmalı.
C. Eğer MSLT yapılmışsa, ortalama uyku latansı ≤8 dakika ve SOREM ikiden az olmalı.
D. Belirtiler tedavi edilmemiş başka bir uyku bozukluğu, veya ilaç ve maddelerin etkileri ile daha iyi açıklanamamalı.
İlaç veya madde kullanımına bağlı hipersomni tanı kriterleri:
A. Hasta günlük olarak önlenemez uyku ihtiyacı veya gündüz uyku atakları tariflemeli.
B. Gündüz uykululuğu halen kullanılan ilaç veya maddeye veya uyanıklık sağlayıcı ilaç ve maddenin yoksunluğuna bağlı oluşmalı.
C. Belirtiler tedavi edilmemiş başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik bozukluk, veya mental bozuklukla daha iyi açıklanamamalı.
Psikiyatrik bozuklukla ilişkili hipersomni tanı kriterleri:
A. Hasta en az üç aydır devam eden günlük önlenemez uyku ihtiyacı ve gündüz uyku atakları tariflemeli.
B. Gündüz uykululuğu devam eden psikiyatrik bir bozuklukla ilişkili olarak oluşmalı.
C. Belirtiler tedavi edilmemiş başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik hastalık veya ilaç ve maddelerin etkisiyle daha iyi açıklanamamalı.
Yetersiz Uyku sendromu tanı kriterleri:
A. Hasta günlük olarak önlenemez uyku ihtiyacı veya gündüz uyku atakları tariflemeli, veya prepubertal çocuklarda uykululuğa bağlı davranışsal anormallikler mevcut olmalı.
B. Kişisel veya çevreden edinilen bilgiye, uyku günlüklerine veya aktigrafiye göre hastanın uyku zamanı genellikle yaşı için beklenenden kısa olmalı.
C. En az üç aydır günlerin çoğunda kısaltılmış uyku paterni olmalı.
D. Hastanın uyku zamanı alarm saati veya başka birisinin uyandırmasıyla kısalmalı ve genel olarak bu durumlar olmadığında daha uzun uyumalı, hafta sonları veya izin günlerinde olduğu gibi.