ÖZET

Amaç:

İnsomni ve uyku komponentlerinde kabul ve kararlılık tedavisinin (ACT) etkilerine odaklanan çalışma sayısı sınırlıdır. Dolayısıyla, yeni bir psikolojik tedavi olarak, bu tedavi metodunun etkilerinin ayrıntılı bir şekilde araştırılması gereklidir. Bundan dolayı, insomnia hastalarında ACT’nin etkililiğini değerlendirmek üzere bu çalışma yürütülmüştür.

Gereç ve Yöntem:

Tek kollu çalışma planı kullanılan çalışmada, dört katılımcı, 2018 yılında Kermeanshah Üniversitesi Tıp Fakültesi, Uyku Bozuklukları Merkezi’ni ziyaret eden kişiler arasından seçilmiştir. Polisomnografi ve psikolojik görüşmelerde elde edilen verilere dayanılarak hastaların insomni tanısı doğrulanmıştır. Her katılımcı sekiz ACT oturumuna katılmıştır.

Bulgular:

ACT oturumları tamamlandıktan sonra, dört katılımcıdan elde edilen sonuçlarda, “deneyimsel kaçınma”, “uyku ile ilgili işlevsiz inanç ve tutumlar” “uyuma güçlüklerinin kabullenilmesi” ve “uyku kalitesi” değişkenlerinin skorlarında farklılık saptanmıştır. Ayrıca, çalışmanın sonuçları her dört katılımcı için de toplam uyku süresinin artığını gösterir. Bu durum, uyku süresinin artmasında ACT’nin anlamlı bir etkisi olduğu anlamına gelir. Diğer uyku ile ilişkili değişkenler için de, tedavi sonrasındaki değişiklik eğilimi anlamlı olmuştur.

Sonuç:

Çalışma sonuçlarına dayanarak, ACT’nin insomni hastalarında uyku kalitesini iyileştirdiği söylenebilir. Bu nedenle, terapistlerin insomni hastalarının sorunlarını azaltmak için bu tedavi yöntemini kullanmaları önerilir.

References

Kyle SD, Morgan K, Espie CA. Insomnia and health-related quality of life. Sleep medicine reviews. 2010;14:69-82.

Kawakami N, Takatsuka N, Shimizu H. Sleep disturbance and onset of type 2 diabetes. Diabetes Care 2004;27:282-3.

Mallon L, Broman JE, Hetta J. Sleep complaints predict coronary artery disease mortality in males: a 12 year follow up study of a middle aged Swedish population. J Intern Med 2002;251:207-16.

Hertenstein E, Feige B, Gmeiner T, Kienzler C, Spiegelhalder K, Johann A, Jansson-Fröjmark M, Palagini L, Rücker G, Riemann D, Baglioni C. Insomnia as a predictor of mental disorders: A systematic review and meta-analysis. Sleep Med Rev 2019;43:96-105.

Harvey AG, Tang NK. Cognitive behaviour therapy for primary insomnia: can we rest yet? Sleep Med Rev 2003;7:237-62.

Ong CW, Lee EB, Twohig MP. A meta-analysis of dropout rates in acceptance and commitment therapy. Behav Res Ther 2018;104:14-33.

Rector NA. Acceptance and commitment therapy: Empirical considerations. Behav Ther 2013;44:213-7.

Hayes SC, Luoma JB, Bond FW, Masuda A, Lillis J. Acceptance and commitment therapy: Model, processes and outcomes. Behav Res Ther 2006;44:1-25.

Fledderus M, Bohlmeijer ET, Smit F, Westerhof GJ. Mental health promotion as a new goal in public mental health care: A randomized controlled trial of an intervention enhancing psychological flexibility. Am J Public Health 2010;100:2372.

Wiwe Lipsker C, Kanstrup M, Holmström L, Kemani M, Wicksell RK. The Parent Psychological Flexibility Questionnaire (PPFQ): Item reduction and validation in a clinical sample of Swedish parents of children with chronic pain. Children (Basel) 2016;3:32.

Swain J, Hancock K, Hainsworth C, Bowman J. Acceptance and commitment therapy in the treatment of anxiety: a systematic review. Clin Psychol Rev 2013;33:965-78.

Folke F, Parling T, Melin L. Acceptance and commitment therapy for depression: A preliminary randomized clinical trial for unemployed on long-term sick leave. Cogn Behav Pract 2012;19:583-94.

Twohig MP. Acceptance and commitment therapy for treatment-resistant posttraumatic stress disorder: A case study. Cogn Behav Pract 2009;16:243-52.

Lee EB, An W, Levin ME, Twohig MP. An initial meta-analysis of Acceptance and Commitment Therapy for treating substance use disorders. Drug Alcohol Depend 2015;155:1-7.

Garland SN, Zhou ES, Gonzalez BD, Rodriguez N. The quest for mindful sleep: a critical synthesis of the impact of mindfulness-based interventions for insomnia. Curr Sleep Med Rep 2016;2:142-51.

McCracken LM, Williams JL, Tang NK. Psychological flexibility may reduce insomnia in persons with chronic pain: a preliminary retrospective study. Pain Med 2011;12:904-12.

Davoodi I, Neisi A, Khazei H, Arshadi N, Zakiei A. The Roles of Some Cognitive and Emotional Factors in Predicting Insomnia. J Mazandaran Univ Med Sci 2017;27:107-21.

Watts FN, Coyle K, East MP. The contribution of worry to insomnia. Br J Clin Psychol 1994;33:211-20.

Charles M. Insomnia: Psychological assessment and management: Guilford Press; 1993.

Edinger JD, Carney CE. Overcoming insomnia: A cognitive-behavioral therapy approach, therapist guide: Oxford University Press; 2014.

Hayes SC , Stroshl K, Wilson KG, Bissett R, Pistorello J, Toarmıno D, Polusny MA, Dykstra TEA, Batten SV , Bergan J, Stewart SH, Zvokensky DJ, Eifert GH, Bond FW, Forsyth JP, Karekla M, Mccurry SM. Measuring experiential avoidance: A preliminary test of a working model. The Psychological Record 2004;54:553-78.

Abasi E, Fti L, Molodi R, Zarabi H. Psychometric properties of Persian version of acceptance and action questionnaire-ıı. Journal of Psychologıcal Models and Methods 2013;3:65-80.

Morin CM, Vallières A, Ivers H. Dysfunctional beliefs and attitudes about sleep (DBAS): validation of a brief version (DBAS-16). Sleep 2007;30:1547-54.

Bothelius K, Jernelöv S, Fredrikson M, McCracken LM, Kaldo V. Measuring acceptance of sleep difficulties: the development of the sleep problem acceptance questionnaire. Sleep 2015;38:1815-22.

Gong H, Ni CX, Liu YZ, Zhang Y, Su WJ, Lian YJ, Peng W, Jiang CL. Mindfulness meditation for insomnia: A meta-analysis of randomized controlled trials. J Psychosom Res 2016;89:1-6.

Simister HD, Tkachuk GA, Shay BL, Vincent N, Pear JJ, Skrabek RQ. Randomized controlled trial of online acceptance and commitment therapy for fibromyalgia. J Pain 2018;19:741-53.

Ong JC, Shapiro SL, Manber R. Mindfulness meditation and cognitive behavioral therapy for insomnia: a naturalistic 12-month follow-up. Explore (NY) 2009;5:30-6.

Zhang Jx, Liu Xh, Xie Xh, Zhao D, Shan MS, Zhang XL, Kong XM, Cui H. Mindfulness-based stress reduction for chronic insomnia in adults older than 75 years: a randomized, controlled, single-blind clinical trial. Explore (NY) 2015;11:180-5.

Hertenstein E, Thiel N, Lüking M, Külz AK, Schramm E, Baglioni C, Spiegelhalder K, Riemann D, Nissen C. Quality of life improvements after acceptance and commitment therapy in nonresponders to cognitive behavioral therapy for primary insomnia. Psychother Psychosom 2014;83:371-3.

Daly-Eichenhardt A, Scott W, Howard-Jones M, Nicolaou T, McCracken LM. Changes in sleep problems and psychological flexibility following interdisciplinary acceptance and commitment therapy for chronic pain: an observational cohort study. Front Psychol 2016;7:1326.

Harris R. Embracing your demons: An overview of acceptance and commitment therapy. Psychotherapy in Australia 2006;12):70.

Feros DL, Lane L, Ciarrochi J, Blackledge JT. Acceptance and Commitment Therapy (ACT) for improving the lives of cancer patients: a preliminary study. Psychooncology 2013;22:459-64.

Kato T. Impact of psychological inflexibility on depressive symptoms and sleep difficulty in a Japanese sample. Springerplus 2016;5:712.

İnsomnia Hastalarında Kabul ve Kararlılık Tedavisinin Etkililiği (Tek-kollu Çalışma Planı)

ÖZET

References