ÖZET
Amaç:
Uyku, metabolizma ve bağışıklık sistemi için önemlidir. Kötü uyku, hastalıkların zayıf iyileşmesi için bir risk faktörü olabilir. Koronavirüs hastalığı-2019 (COVID-19) pnömonisi son bir yılda en sık hastaneye yatış nedeni olan enfeksiyondur. Bu çalışmanın amacı, hastanede yatan COVID-19 pnömonili hastaların uyku kalitesini değerlendirmek ve etkileyen faktörleri belirlemektir.
Gereç ve Yöntem:
Çalışmamız, pandemi kliniğinde yatan COVID-19 pnömonili hastaları içeren kesitsel bir çalışmadır. Demografik veriler, semptomlar, enflamasyon belirteçleri, hastanede kalış süresi, anksiyete ve depresyon durumu değerlendirilmiştir. Katılımcılara, hastaneye yatışlarının ertesi gününde Pittsburgh uyku kalitesi indeksi (PUKİ) ve hastane anksiyete ve depresyon ölçeği (HADS) uygulanmıştır.
Bulgular:
Çalışmaya 105 gönüllü hasta dahil edildi. Elli beşi hafif-orta pnömonili, 50’si ağır pnömonili hastalardı. Toplam PUKİ puanının ortalama değeri şiddetli olmayan grupta 8,43±2,03, şiddetli grupta 12,64±2,24 olarak saptandı. Toplam PUKİ puanı ile yaş, HAD-A skoru, HAD-D skoru, hastanede yatış süresi ve ferritin arasında pozitif yönde; lökosit sayısı, lenfosit sayısı, albümin ve oksijen satürasyonu arasında negatif yönde anlamlı korelasyon bulundu. Hastalık şiddetinin, HADS skorlarının, oksijen satürasyonunun ve dispnenin, toplam PUKİ puanını etkilediği saptandı (R2=0,630).
Sonuç:
COVID-19 pnömonisi ile hastaneye yatırılan hastaların uyku kalitesi kötüdür. Uyku kalitesi hastalık şiddetinden etkilenmektedir. Bu hastalarda anksiyete ve depresyon düzeyleri, oksijen satürasyonu ve dispne uyku kalitesi ile ilişkilidir.
References
1
Taylor C, Lillis C, Prisecilla LM. Fundamentals of the Nursing. Philadelphia, JB Lippincott Company, 2001;1013-36.
2
Black J, Hawks HJ, Keene MA. Foundations of Medical Surgical Nursing. 6th ed. England, Mosby, 2003;431-43.
3
Alessi CA, Martin JL, Webber AP, Alam T, Littner MR, Harker JO, Josephson KR. More daytime sleeping predicts less functional recovery among older people undergoing inpatient post-acute rehabilitation. Sleep 2008;31:1291-300.
4
Martin JL, Fiorentino L, Jouldjian S, Mitchell M, Josephson KR, Alessi CA. Poor self-reported sleep quality predicts mortality within one year of inpatient post-acute rehabilitation among older adults. Sleep 2011;134:1715-21.
5
Drouot X, Cabello B, d'Ortho MP, Brochard L. Sleep in the intensive care unit. Sleep Med Rev 2008;12:391-403.
6
Wu KK, Chan SK, Ma TM. Posttraumatic stress, anxiety, and depression in survivors of severe acute respiratory syndrome (SARS). J Traumatic Stress 2005;18:39-42.
7
Buysse DJ, Reynolds CF 3rd, Monk TH, Berman SR, Kupfer DJ. The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Res 1989;28:193-213.
8
Zigmond AS, Snaith PR. The Hospital Anxiety and Depression Scale. Acta Psychiatr Scand 1983;67:361-70.
9
Huang C, Wang Y, Li X, Ren L, Zhao J, Hu Y, Zhang L, Fan G, Xu J, Gu X, Cheng Z, Yu T, Xia J, Wei Y, Wu W, Xie X, Yin W, Li H, Liu M, Xiao Y, Gao H, Guo L, Xie J, Wang G, Jiang R, Gao Z, Jin Q, Wang J, Cao B. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet 2020;395:497-506.
10
Liguori C, Pierantozzi M, Spanetta M, Sarmati L, Cesta N, Iannetta M, Ora J, Mina GG, Puxeddu E, Balbi O, Pezzuto G, Magrini A, Rogliani P, Andreoni M, Mercuri NB. Subjective neurological symptoms frequently occur in patients with SARS-CoV2 infection. Brain Behav Immun 2020;88:11-6.
11
Guo Q, Zheng Y, Shi J, Wang J, Li G, Li C, Fromson JA, Xu Y, Liu X, Xu H, Zhang T, Lu Y, Chen X, Hu H, Tang Y, Yang S, Zhou H, Wang X, Chen H, Wang Z, Yang Z. Immediate psychological distress in quarantined patients with COVID-19 and its association with peripheral inflammation: a mixed-method study. Brain Behav Immun 2020;88:17-27.
12
Zhang J, Xu D, Xie B, Zhang Y, Huang H, Liu H, Chen H, Sun Y, Shang Y, Hashimoto K, Yuan S. Poor-sleep is associated with slow recovery from lymphopenia and an increased need for ICU care in hospitalized patients with COVID-19: A retrospective cohort study. Brain Behav Immun 2020;88:50-8.
13
Ağargün MY, Kara H, Anlar Ö. Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi’nin Geçerliği ve Güvenirliği. Türk Psikiatri Dergisi 1996;7:107-15.
14
Aydemir Ö. Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve Güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 1997;8:280-7.
15
Özvurmaz S, Asgarpour H, Güneş Z. Yaşlılarda Uyku Kalitesi ve Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişki: Kesitsel Bir Çalışma. Medical Sciences 2018;13:72-9.
16
Cölbay M, Yüksel S, Fidan F, Acartürk G, Karaman O, Unlü M. Evaluation of the hemodialysis patient with Pittsburgh sleep quality index. Tuberk Toraks 2007;55:167-73.
17
Pellatt GC. The nurse's role in promoting a good night's sleep for patients. Br J Nurs 2007;16:602-5.
18
Yilmaz M, Sayin Y, Gurler H. Sleep quality of hospitalized patients in surgical units. Nurs Forum 2012;47:183-92.
19
Salfi F, Amicucci G, Corigliano D, D'Atri A, Viselli L, Tempesta D, Ferrara M. Changes of evening exposure to electronic devices during the COVID-19 lockdown affect the time course of sleep disturbances. Sleep 2021;44: zsab080. doi: 10.1093/sleep/zsab080
20
Walker MP. The role of sleep in cognition and emotion. Ann NY Acad Sci 2009;1156:168-97.
21
Zohar D, Tzischinsky O, Epstein R, Lavie P. The effects of sleep loss on medical residents’ emotional reactions to work events: A cognitive-energy model. Sleep 2005;28:47-54.
22
Franceschini C, Musetti A, Zenesini C, Palagini L, Scarpelli S, Quattropani MC, Lenzo V, Freda MF, Lemmo D, Vegni E, Borghi L, Saita E, Cattivelli R, De Gennaro L, Plazzi G, Riemann D, Castelnuovo G. Poor sleep quality and its consequences on mental health during the COVID-19 lockdown in Italy. Front Psychol 2020;11:574475.
23
Reeth OV, Weibel L, Spiegel K, Leproult R, Dugovic C, Maccari S. Interactions between stress and sleep: From basic research to clinical situations. Sleep Med Rev 2000;4:201-19.
24
Huang Y, Zhao N. Generalized anxiety disorder, depressive symptoms and sleep quality during COVID-19 outbreak in China: A web-based cross-sectional survey. Psychiatry Res 2020;288:112954.
25
Pfefferbaum B, North CS. Mental Health and the Covid-19 Pandemic. N Engl J Med 2021;383:510-2.
26
Tsuno N, Besset A, Ritchie K. Sleep and depression. J Clin Psychiatry 2005;66:1254-69.
27
Chang KJ, Son SJ, Lee Y, Back JH, Lee KS, Lee SJ, Chung YK, Lim KY, Noh JS, Kim HC, Koh SH, Roh HW, Park MA, Kim JJ, Hong CH. Perceived sleep quality is associated with depression in a Korean elderly population. Arch Gerontol Geriatr 2014;59:468-73.
28
Riedel BW, Durrence HH, Lichstein KL, Taylor DJ, Bush AJ. The relation between smoking and sleep: the influence of smoking level, health and psychological variables. Behav Sleep Med 2004;2:63-78.
29
Wetter DW, Young TB. The relation between cigarette smoking and sleep disturbance. Prev Med 1994;23:328-34.
30
Lima MG, Barros MBA, Szwarcwald CL, Malta DC, Romero DE, Werneck AO, Souza Júnior PRB. Association of social and economic conditions with the incidence of sleep disorders during the COVID-19 pandemic. Cad Saúde Pública 2021;37:e00218320. doi: 10.1590/0102-311X00218320
31
Besedovsky L, Lange T, Haack M. The Sleep-Immune Crosstalk in Health and Disease. Physiol Rev 2019;99:1325-80.
32
Haack M, Sanchez E, Mullington JM. Elevated inflammatory markers in response to prolonged sleep restriction are associated with increased pain experience in healthy volunteers. Sleep 2007;30:1145-52.
33
Cohen S, Doyle WJ, Alper CM, Janicki-Deverts D, Turner RB. Sleep habits and susceptibility to the common cold. Arch Intern Med 2009;169:62-7.
34
Huang YH, Jiang D, Huang JT. SARS-CoV-2 Detected in Cerebrospinal Fluid by PCR in a Case of COVID-19 Encephalitis. Brain Behav Immun 2020;87:149. doi: 10.1016/j.bbi.2020.05.012
35
Zhang J, Xu D, Xie B, Zhang Y, Huang H, Liu H, Chen H, Sun Y, Shang Y, Hashimoto K, Yuan S. Poor-sleep is associated with slow recovery from lymphopenia and an increased need for ICU care in hospitalized patients with COVID-19: A retrospective cohort study. Brain Behav Immun 2020;88:50-8.
36
Gay PC. Chronic obstructive pulmonary disease and sleep. Respir Care 2004;49:39-51.
