ÖZET
Amaç:
Bu çalışmanın amacı, Alzheimer hastalarında ışığın günlük yaşam aktiviteleri ve uyku üzerindeki etkisini belirlemektir.
Gereç ve Yöntem:
Çalışmada, aktigrafi cihazları, uyku ve ışık uygulama formları, Barthel Günlük Yaşam Aktiviteleri formları kullanılmıştır. Çalışma, Eskişehir’ de bir Alzheimer bakım merkezinde, yapılmıştır. Öncelikle tüm formlar doldurulmuş ve aktigrafiler bileklerine takılmıştır. Işık uygulamadan bir hafta önce hastalar aktigrafi ile izlenmiştir. İkinci hafta, hastalara bir hafta ışık uygulanmış ve aktigrafi kaydı alınmıştır. Bir hastanın toplamda dört hafta boyunca aktigrafi kaydı alınmıştır (7 gün boyunca günde ortalama 30 dakika saat 15 civarında, 50 cm uzaklıktan ve 1000 lüks). Uyku ve ışık uygulama formları doldurulmuştur. Daha sonra üçüncü ve dördüncü haftalar boyunca hastaların aktigrafi kaydı alınmıştır.
Bulgular:
Işık uygulanan alzheimerli hastaların uyku süreleri arasında anlamlı fark (p<0,05) ve hastaların inaktivite durumları karşılaştırıldığında da anlamlı fark bulunmuş (p=<0,001) ancak hastaların aktivite şiddetinde anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0,05).
Sonuç:
Yoğun aktivitede ışığın etkisinin olmadığı, inaktivite periyotlarını uzattığı uyku periyotlarını uzattığı belirlenmiştir.
References
1
Alzheimer’s Association National Plan Milestone Workgroup, Fargo KN, Aisen P, Albert M, Au R, Corrada MM, DeKosky S, Drachman D, Fillit H, Gitlin L, Haas M, Herrup K, Kawas C, Khachaturian AS, Khachaturian ZS, Klunk W, Knopman D, Kukull WA, Lamb B, Logsdon RG, Maruff P, Mesulam M, Mobley W, Mohs R, Morgan D, Nixon RA, Paul S, Petersen R, Plassman B, Potter W, Reiman E, Reisberg B, Sano M, Schindler R, Schneider LS, Snyder PJ, Sperling RA, Yaffe K, Bain LJ, Thies WH, Carrillo MC. 2014 report on the milestones fort he US National Plan to Address Alzheimer’s Disease. Alzheimers Dement 2014;10:430-52.
2
The Healthy Brain Initiative: The Public Health Road Map for State and National Partnerships, 2013-2018. http://www.cdc.gov/aging/pdf/2013-healthy-brain-initiative.pdf.avaible:18.02.2015.
3
Wilson RS, Schneider JA, Beckett LA, Evans DA, Bennett DA. Progression of gait disorder and rigidity and risk of death in older persons. Neurology 2002;58:1815-9.
4
Akdemir N. Sık Görülen Nörolojik Hastalıklar ve Hemşirelik Bakımı. 2. Baskı Sistem Ofset, Ankara, 2004:840-1.
5
Birol L. Hemşirelik Süreci. Hemşirelik Bakımında Sistematik Yaklaşım. Genişletilmiş 6.Basım, Etki Matbaaacılık, İzmir, 2005:15.
6
Karadakovan, A, Eti Aslan F. Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım. 2.Baskı. Nobel Tıp Kitabevi, 2011.
7
Benedict C, Byberg L, Cedernaes J, Hogenkamp PS, Giedratis V, Kilander L, Lind L, Lannfelt L, Schiöth HB. Self reported sleep disturbance is associated with Alzheimer’s disease risk in men. Alzheimers Dement 2014;1:1090-7.
8
Hahn EA, Wang HX, Andel R, Fratiglioni L. A Change in Sleep Pattern may predict Alzheimer disease. Am J Geriatr Psychiatry 2014;22:1262-71.
9
Mccury SM, Reynolds CF, Ancoli-Israel S, Teri L, Vitiello MV. Treatment of sellep disturbance in Alzheimer’s disease. Sleep Med Rev 2000;4:603-28.
10
Sloane PD, Williams CS, Mitchell CM, Preisser JS, Wood W, Barrick AL, Hickman SE, Gill KS, Connell BR, Edinger J, Zimmerman S. High-Intensity Enviromental Light in Dementia: Effect on Sleep and Activity. J Am Geriatr Soc 2007;55:1524-33.
11
Gammack JK. Light Therapy for Insomnia in Older Adults. Clin Geriatr Med 2008;24, 134-49.
12
Erdinç O, Tuncel D, Aslan K, Demir CF. Sirkadyen ritim uyku uyanıklık bozuklukları, Uyku Bozukluklarında Tedavi Rehberi. 2014:56
13
Akyar I, Akdemir, N. The effect of light therapy on the sleep quality of the elderly: An intervention study. Australian Journal of Advanced Nursing 2014;31:31-8.
14
Galli PF, Terman M, Reme CE, Raferty B, Terman JS, Burde RM. Ophthalmologic examination of patients with seasonal affective disorder, before and after bright light therapy. Am J Opthalmol 1995;119:202-10.
15
Labbate LA, Lefer B, Thibault A, Sachs GS. Side effects induced by bright light treatment for seasonal affective disorder. J Clin Psychiatry 1994;55:189-91.
16
Ertan P, Alkan S. Çocukluk çağında aktigrafi kullanımı. Türkiye Çocuk Hast Derg 2012;6:59-64.
17
Ancoli-Israel S, Cole R, Alessi C, Chambers M, Moorcroft W, Pollak CP. The role of actigraphy in the study of sleep and circadian rhythms. Sleep 2003;26:342-92.
18
Sun JL, Wu SC, Chang LI, Chiou JF, Chou PL, Lin CC. The relationship between light exposure and sleep, fatigue, and depression in cancer outpatients: test of the mediating effect. Cancer Nurs 2014;37:382-90.
19
Figueiro MG, Plitnick BA, Lok A, Jones GE, Higgins P, Hornick TR, Rea MS. Tailored lighting intervention improves measures of sleep, depression, and agitation in persons with Alzheimer’s diseases. Clin Interv Aging 2014;9:1527-37.
20
Ho SC, Wong TK, Tang PL, Pang SM. Nonpharmacologic Sleep Promotion: Bright Light Exposure. Complement Ther Nurs Midwifery 2002;8:130-5.
21
Fullspectrumsolutions.avaible:http://www.fullspectrumsolutions.com/ultralux_v_bliv.htm,erişim:14.02.2015,http://www.fullspectrumsolutionscom/light_boxes_55_ctg.htm:erişim:14.02.2015.
22
Van der Ploeg ES, O’Connor DW. Methodological challenges in studies of bright light therapy to treat sleep disorders in nursing home residents with dementia. Psychiatry Clin Neurosci 2014;68:777-84.
23
Forbes D, Blake CM, Thiessen EJ, Peacock S, Hawranik P. Light therapy for improving cognition, activities of daily living, sleep, challenging behaviour, and psychiatric disturbances in dementia. Cochrane Database Syst Rev 2014:CD003946.
24
Dowling G, Burr RL, Van Someren EJ, Hubbard EM, Luxenberg JS, Mastick J, Cooper BA. Melatonin and Bright-Light Treatment for Rest-Activity Disruption in Institutionalized Patients with Alzheimer’s Disease. J Am Geriatr Soc 2008;56:239-46.
25
Burns A, Allen H, Tomenson B, Duignan D, Byrne J. Bright light therapy for agitation in dementia: A randomized controlled trial. Int Psychogeriatr 2009;21:711-21.
26
Riemersma-van der Lek RF, Swaab DF, Twisk J, Hol EM, Hoogendijk WJ, Van Someren EJ. Effect of bright light and melatonin on cognitive and noncognitive function in elderly residents of group care facilities: A randomized cont-rolled trial. JAMA 2008;299:2642-55.
