Öz

Amaç

Meme kanseri kadınlar arasında en sık görülen kanser olup, birçok hasta hayat kalitesini de olumsuz yönde etkileyen uyku bozukluklarından yakınmaktadır. Bu çalışmada aktif kemoterapi alan ve remisyon da olan meme kanserli hastaların uyku problemlerini ve bunun yaşam kalitesi üzerine olan etkilerini sağlıklı popülasyon ile karşılaştırarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem

Çalışma çok merkezli, kesitsel bir anket çalışması olarak planlanmıştır. Hastalara 4 farklı anket formu uygulanmıştır: sosyodemografik özellikler anketi, Pittsburgh uyku kalitesi indeksi (PSQI), hastane anksiyete ve depresyon ölçeği ve Kanserin Tedavisi ve Araştırması için Avrupa Örgütü temel yaşam kalitesi anketi (QLQ-C30).

Bulgular

Çalışmaya 164 katılımcı dahil edildi. Ortalama yaş 42,0±11,7 idi ve ortanca PSQI skoru tüm katılımcılar için 6 (3-9) idi. Ortanca PSQI skoru, kanser hastalarında kontrol grubu ile karşılaştırıldığında daha yüksek olarak bulundu ve sırasıyla 6 (4-9) ve 4 (3-7) idi (p=0,004). Tüm katılımcılar için ortanca depresyon skoru 5 (2-7) puan olarak bulundu. Ortanca depresyon skoru, kanser hastalarında ve sağlıklı kontrol grubunda sırasıyla 5 (3-8) ve 4 (2-6) olarak bulundu (p=0,025). Kanser tanısına sahip olmak, sağlıklı kişiler ile karşılaştırıldığında; kötü uyku kalitesi için bağımsız bir risk faktörü bulundu (odds oranı: 2,568, güven aralığı %95: 1,169-5,645, p=0,019).

Sonuç

Meme kanserli hastalarda kötü uyku kalitesi, depresyon ve hayat kalitesi arasında yakın bir ilişki mevcuttur. Daha iyi bir yaşam kalitesi sağlamak, depresyondan korunmak için meme kanserleri hastaların kemoterapi süresinde ya da remisyonda olmalarına bakılmaksızın uyku kalitelerinin çok iyi değerlendirilmesi ve yakın takip edilmesi oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler: Meme kanseri, depresyon, yaşam kalitesi, subjektif uyku kalitesi

References

Arnold M, Morgan E, Rumgay H, et al. Current and future burden of BC: Global statistics for 2020 and 2040. Breast. 2022;66:15-23.

Phung MT, Tin Tin S, Elwood JM. Prognostic models for BC: a systematic review. BMC Cancer. 2019;19:230.

Imanian M, Imanian M, Karimyar M. Sleep Quality and Fatigue among Breast Cancer Patients Undergoing Chemotherapy. Int J Hematol Oncol Stem Cell Res. 2019;13(4):196-200.

Wesselius HM, van den Ende ES, Alsma J, et al. Quality and Quantity of Sleep and Factors Associated With Sleep Disturbance in Hospitalized Patients. JAMA Intern Med. 2018;178(9):1201-1208.

Fortner BV, Stepanski EJ, Wang SC, Kasprowicz S, Durrence HH. Sleep and quality of life in breast cancer patients. J Pain Symptom Manage. 2002;24(5):471-480.

Shorofi SA, Nozari-Mirarkolaei F, Arbon P, Bagheri-Nesamie M. Depression and Sleep Quality among Iranian Women with Breast Cancer. Asian Pac J Cancer Prev. 2021;22(11):3433-3440.

Lowery-Allison AE, Passik SD, Cribbet MR, et al. Sleep problems in BC survivors: 1-10 years posttreatment. Palliat Support Care. 2018;16(3):325-334.

Park EM, Gelber S, Rosenberg SM, et al. Anxiety and depression in young women with metastatic BC: A cross-sectional study. Psychosomatics. 2018;59(3):251-258.

Mansano-Schlosser TC, Ceolim MF, Valerio TD. Poor sleep quality, depression and hope before breast cancer surgery. Appl Nurs Res. 2017;34:7-11.

Fiorentino L, Rissling M, Liu L, Ancoli-Israel S. The Symptom Cluster of Sleep, Fatigue and Depressive Symptoms in Breast Cancer Patients: Severity of the Problem and Treatment Options. Drug Discov Today Dis Models. 2011;8(4):167-173.

Beck SL, Berger AM, Barsevick AM, Wong B, Stewart KA, Dudley WN. Sleep quality after initial chemotherapy for breast cancer. Support Care Cancer. 2010;18(6):679-689.

Sanford SD, Wagner LI, Beaumont JL, Butt Z, Sweet JJ, Cella D. Longitudinal prospective assessment of sleep quality: before, during, and after adjuvant chemotherapy for breast cancer. Support Care Cancer. 2013;21(4):959-967.

Buysse DJ, Reynolds CF 3rd, Monk TH, Berman SR, Kupfer DJ. The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Res. 1989;28(2):193-213.

Agargün MY, Kara H, Anlar Ö. Pittsburgh Uyku Kalite İndeksinin Geçerliliği ve Güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi. 1996;7(2):107-115.

Zigmond AS, Snaith RP. The hospital anxiety and depression scale. Acta Psychiatr Scand. 1983;67(6):361-370.

Aydemir O. Validity and Reliability of Turkish Version of Hospital Anxiety and Depression Scale. Turkish Journal of Psychiatry. 1997;8(4):280-287.

Aaronson NK, Ahmedzai S, Bergman B, et al. The European Organization for Research and Treatment of Cancer QLQ-C30: a quality-of-life instrument for use in international clinical trials in oncology. J Natl Cancer Inst. 1993;85(5):365-376.

Guzelant A, Goksel T, Ozkok S, Tasbakan S, Aysan T, Bottomley A. The European Organization for Research and Treatment of Cancer QLQ-C30: an examination into the cultural validity and reliability of the Turkish version of the EORTC QLQ-C30. Eur J Cancer Care (Engl). 2004;13(2):135-144.

Asiri S, Asiri A, Ulahannan S, Alanazi M, Humran A, Hummadi A. Incidence Rates of Breast Cancer by Age and Tumor Characteristics Among Saudi Women: Recent Trends. Cureus. 2020;12(1):e6664.

Anders CK, Johnson R, Litton J, Phillips M, Bleyer A. Breast cancer before age 40 years. Semin Oncol. 2009;36(3):237-249.

Yilmaz M. Evaluation of sleep disorders in nonmetastatic breast cancer patients based on pittsburgh sleep quality index. J Cancer Res Ther. 2020;16:1274-1278.

Liao Y, Xie L, Chen X, et al. Sleep quality in cigarette smokers and nonsmokers: findings from the general population in central China. BMC Public Health. 2019;19(1):808.

Dinis J, Bragança M. Quality of Sleep and Depression in College Students: A Systematic Review. Sleep Sci. 2018;11(4):290-301.

Hu Z, Zhu X, Kaminga AC, Zhu T, Nie Y, Xu H. Association between poor sleep quality and depression symptoms among the elderly in nursing homes in Hunan province, China: a cross-sectional study. BMJ Open. 2020;10(7):e036401.

Li W, Yin J, Cai X, Cheng X, Wang Y. Association between sleep duration and quality and depressive symptoms among university students: A cross-sectional study. PLoS One. 2020;15(9):e0238811.

Hoyt MA, Bower JE, Irwin MR, Weierich MR, Stanton AL. Sleep quality and depressive symptoms after prostate cancer: The mechanistic role of cortisol. Behav Neurosci. 2016;130(3):351-356.

Lee S, Kim JH, Chung JH. The association between sleep quality and quality of life: a population-based study. Sleep Med. 2021;84:121-126.

Malek F, Khalil Sayah S, Kia NS, Ghods E. The Relationship Between Sleep Quality and Quality of Life Among Patients With Asthma. Cureus. 2022;14(3):e23402.

Ong WJ, Tan XW, Shahwan S, et al. Association between sleep quality and domains of quality of life amongst patients with first episode psychosis. Health Qual Life Outcomes. 2020;18(1):114.

Rezaei O, Mokhayeri Y, Haroni J, et al. Association between sleep quality and quality of life among students: A cross sectional study. Int J Adolesc Med Health. 2017;32(2).

Induru RR, Walsh D. Cancer-related insomnia. Am J Hosp Palliat Care. 2014;31(7):777-785.

Souza RCDS, Dos Santos MR, das Chagas Valota IA, Sousa CS, Costa Calache ALS. Factors associated with sleep quality during chemotherapy: An integrative review. Nurs Open. 2020;7(5):1274-1284.

Ratcliff CG, Lam CY, Arun B, Valero V, Cohen L. Ecological momentary assessment of sleep, symptoms, and mood during chemotherapy for breast cancer. Psychooncology. 2014;23(11):1220-1228.

D Howell D, Oliver TK, Keller-Olaman S, et al. Sleep disturbance in adults with cancer: a systematic review of evidence for best practices in assessment and management for clinical practice. Ann Oncol. 2014;25(4):791-800.

Meme Kanserli Hastaların Uyku ve Yaşam Kalitesi: Sağlıklı Kontrol Grubu ile Karşılaştırmalı Çalışma

Öz

References